- Wybieraj pożywienie według jego koloru, tak aby na talerzu powstała tęcza – a będziemy zdrowi i radośni do końca naszych dni.
Za taką prostą zasadą stoją poważne argumenty naukowe. Kolor przedmiotu jaki widzi nasze oko odpowiada zakresowi fal odbitych od tego przedmiotu i tak: czerwona 630-780nm pomarańczowa 590-630nm żółta 560-590nm zielona 490-560nm niebieska 440-490nm fioletowa 380-440nm
Jakie produkty i zawarte w nich czynne substancje kryją się za tymi kolorami:
Barwa czerwona: swój kolor zawdzięcza substancji o nazwie likopen – rodzaj karotenoidu – naturalnego barwnika. Likopen należy do przeciwutleniaczy – związków, które są donorami (dawcami) elektronów, koniecznych do sparowania pojedynczych elektronów charakteryzujących wolne rodniki.
I tu chciałabym podkreślić rolę wolnych rodników, które w większości przekazów pojawiają się jako winowajcy procesów starzenia i większości chorób. Ale … wolne rodniki są nieuniknione w procesie oddychania komórkowego. Zanim cząsteczka tlenu przyjmie 4 elektrony i połączy się z wodorem (wybuchowa reakcja wodoru z tlenem- z której powstaje woda – jest podstawą zdobywania energii przez organizmy tlenowe)po drodze przyjmuje postać wolnego rodnika ponadtlenkowego(przyjęty 1 elektron), nadtlenku wodoru (2 elektrony) reaktywna forma tlenu RFT, rodnika hydroksylowego (3 elektrony). Wolne rodniki i RFT biorą udział w procesie widzenia, reakacjach immunologicznych – są wytwarzane przez makrofagi jako broń przeciw drobnoustrojom, są neuroprzekaźnikami i aktywatorami wielu enzymów. Bez nich nie byłoby życia. Organizmy żyjące na ziemi i oddychające tlenem musiały wytworzyć mechanizmy nie tyle niszczenia wolnych rodników – a ich buforowania (przechwytywania i przechowywania), aby mogły być wykorzystane w odpowiednim miejscu i czasie (materialnie bądź energetycznie). Wolne rodniki uczestniczą w mechanizmach działania wielu leków niszczących komórki nowotworowe.) Najważniejsza jest z jednej strony równowaga pomiędzy wolnymi rodnikami a tzw. zmiataczami wolnych rodników, z drugiej poziom jednych i drugich oraz i zdolność do sprawnego wychwytywania nadmiaru RFT i uwalniania tam, gdzie jest taka potrzeba.
Z powszechnym mitem antyutleniaczy polemizuje współodkrywca helisy DNA Francis Watson. Podkreśla, że ich nadmiar – w postaci suplementów może się wręcz przyczynić do rozwoju nowotworu.
Likopen znajdziemy w pomidorach, także tych przetworzonych, czerwonych grapefruitach, arbuzie, owocach dzikiej róży.
Rys. 1. Likopen – http://www.czytelniamedyczna.pl/3537,likopen-w-profilaktyce-chorob-cywilizacyjnych.html
Buraki ćwikłowe zawierają inny czerwono-fioletowy barwnik betacyjaninę także o zdolnościach antyutleniających.
Rys. 2 betanina – http://www.czytelniamedyczna.pl/2597,znaczenie-fizjologiczne-oraz-biodostepnosc-betacjanin.html
Kolor czerwonopuropurowy to także winogrona, czerwone wino, sok winogronowy, śliwki suszone, żurawiny, jeżyny, borówki, truskawki i czerwone jabłka aronia, czarna porzeczka, czarna jagoda, czarny bez, wiśnia, czerwona kapusta.
Żywność ta zawiera antocyjany – barwniki roślinne o kolorze czerwonym, niebieskim lub fioletowym nalezące do szerszej grupy flawonoidów.
Antocyjany aktywnie wpływają na poprawę kondycji naczyń krwionośnych, uszczelniając i wzmacniając ich ściany zapobiegają krwawieniom. Poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i obniżają ciśnienie. Dzięki swoim właściwościom są bardzo pomocne w leczeniu miażdżycy.
Antocyjany uczestniczą w syntezie kolagenu, który odpowiada za stan i wygląd naszej skóry. Poprawiają także wygląd włosów i paznokci.
Antocyjany obniżają kruchość naczyń włosowatych i polepszają jakość widzenia wzmagając ukrwienie oka i stymulując produkcję istotnej w procesie widzenia rodopsyny.
Struktura flawonoidów
Barwa pomarańczowa – to marchew, mango, brzoskwinie , dynie, słodkie ziemniaki. Dostarczają one alfa-, -beta i gammakarotenów. Betakaroten jest dla zwierząt prowitaminą witaminy A.
W świecie roślin karotenoidy biorą udział w procesie fotosyntezy – przenoszą pochłoniętą energię na chlorofil. Pełnią także funkcje ochronną dla chlorofilu – chronią przed nadmierną intensywnością światła.
Karoteny posiadają także właściwości antyutleniające
.Grupa karotenów – największą aktywność wykazuje beta karoten.
Grupa pomarańczowo-żółta – to inny barwnik beta-kryptoksantyna, która występuje w pomarańczach i soku pomarańczowym, skórce jabłka, papai, nektarynach, brzoskwiniach.. Jest prowitaminą witaminy A, a stanowi 1/200 spożywanych karotenoidów.
Barwa żółta – to posiada także falwon z grupy flawonoidów, który występuje w mandarynkach. oraz kurkumina – należąca do polifenoli.
Grupa żółtozielona – to szpinak, biała kapusta, gorczyca, rzepa, żółta kukurydza, groszek zielony, awokado. Zawierają luteinę oraz zeaksantynę. Odgrywają one rolę w utrzymaniu dobrego stanu narządu wzroku.
Grupa zielona – brokuły, brukselka, kapusta biała, pekińska i włoska.
Zawierają one chlorofil, sulforafan, izotiocyjaniny oraz indole
Te trzy ostatnie związki wpływają na pozytywnie funkcje detoksykacyjne wątroby poprzez wpływ związek należący do tzw. zmiataczy wolnych rodników – glutation.
Nie bez powodu przywołałam rysunki aktywnych substancji w barwnych owocach i warzywach. Pierścienie aromatyczne często są w nich obecne i odgrywają znaczącą, specyficzną rolę właśnie ze względu oddziaływania elektro-magnetyczne oraz możliwości buforowania elektronów. Budowa naturalnych związków organicznych jest do odtworzenia jeżeli chodzi o wzór sumaryczny (skład poszczególnych pierwiastków i wiązań pomiędzy nimi) – trudno natomiast „podrobić” cały układ przestrzenny – a więc tzw. konformacje, które decydują o własnościach biologicznych związków. Zależą one także od cząsteczek bezpośrednio sąsiadujących z aktywną substancją.